Op zoek naar de verloren tijd.

     Time present and time past

      Are both perhaps present in time future,

                                                 T.S. Eliot.


Op zoek naar de verloren tijd

geven we ons over

aan een vreemdeling

die we eigenlijk niet goed kennen

en eigenlijk weten we niet eens

of hij wel bestaat

een onzichtbare breedtegraad

trekt de wereld over

en waar hij is geweest

daar heeft hij het leven

voorgoed veranderd

soms denk ik          

dat dit het enige is

dat we herkennen

de woorden die verzwegen worden

de woorden die op een andere wijze zeggen

wat anders niemand zou horen  

woorden die alleen gelaten worden

en wachten

totdat ze worden gevonden                 

is dat de reden

voor die zelfgekozen stilte

is dat de reden

voor die zichtbare leegte

we kennen de mensen niet

we weten niet wie ze zijn

ze lijken wel dichtbij

maar we moeten een grote afstand afleggen

voor we ze kunnen bereiken.

Een sfeer van onaantastbaarheid

omgeeft de tijd

wat geschreven is

dat is geschreven

en wat gebeurd is

dat is gebeurd

de tijd zal altijd de juiste afstand

in acht nemen

precies genoeg

om de hartslag niet te hoeven voelen

de tijd velt zijn oordeel

zonder dat ooit uit te spreken

de blik afgewend

om het verweer

niet aan te hoeven horen

als de mist

die iedere avond

de koude stad binnen sluipt

of als de stoom

die van het asfalt komt

wanneer de regen valt

na een zomerdag

zo bedekt de tijd iedere dag

de werkelijkheid

voor we die kunnen zien

voor we die kunnen leren kennen

maar aan het eind van de dag

heeft hij vriendschap gesloten

met al de elementen

die uiteindelijk

door zijn toedoen zullen verdwijnen.

Kleuren bestonden toen nog niet

niet in die tijd

niet in de haven

kleuren horen bij een ander tijdperk

en kwamen pas later

is dat de reden

dat de lucht altijd wat dreigend lijkt

en is dat de reden

dat het water

altijd donker en wachtend lijkt

een gevaar

waarvoor geen naam bestaat

de ondergrond

in nevel gehuld

de stoom van schepen

als een deken

over het water

havenarbeiders

met verweerde gezichten

de gezichten

van mannen uit die jaren

de lading sturend

duwend en kijkend

gespannen wachtend

op wat gaat komen

een sigaret

achteloos in een mondhoek

zo rookten mannen

in die jaren.

Maar het verleden weigert 

om achter de horizon

te verdwijnen

kleine oude schepen

liggen nog steeds

in binnenhavens

van oude steden

te wachten 

liggen zomaar te wachten

zonder zich te hoeven verantwoorden

voor hun slaperigheid

voor hun stil bestaan

dezelfde schepen zie ik altijd

op oude schilderijen

van havens en grachten

vroeger werd er geen aandacht

aan ze besteed

en misschien is dat nog steeds zo

maar als geen ander 

hebben ze het vermogen

om de vorige eeuw

aanwezig te laten zijn

zij bewaren

de herinnering aan mensen

uit een voorgoed voorbije tijd

gewoon

door er alleen maar te zijn

gewoon door alleen maar te zwijgen.

Herinnering is het verleden

dat weigert

om achter de horizon te verdwijnen

de ondergrondse stad

wil de waarheid niet aanhoren

en houdt de illusie van onsterfelijkheid

gevangen in echo 's

zonder ophouden

herinnering is de dunne lijn

die we vandaag maar

aandacht zullen noemen

en waarmee we ons lot

hebben verbonden

met een willekeurige plaats

uit het verleden

herinnering laat een gebied voortbestaan

waar mensen altijd naar mogen terugkeren  

zwijgen is geen afwezigheid

maar de reis gaat verder   

onder water

ondergronds

we zullen allebei overleven

of allebei verloren gaan

zo dun is de lijn

naar het verleden

zo dun is de lijn

naar ons eigen bestaan.

oude binnenvaartschepen

in oude havens

meer is er niet

meer is ook niet nodig

om de eeuwen te doorstaan.

We leven in twee werelden

en we weten het   

we kijken vaak achterom

om te zien of de geschiedenis

ons misschien zal achterhalen

komt de geschiedenis dichterbij  

of wordt de afstand juist groter

willen we het verleden

wel echt leren kennen

of moeten we erkennen

dat er een grens is gesteld

aan onze kennis     

moeten we erkennen

dat er soms niets anders overblijft

dan de innerlijke grens

van ons eigen oordeel

als de laatste maatstaf

die je ook dwingt

om een keus te maken

om een stap naar voren te doen

als in een droom

op een leeg plein

in een verzengende hitte

voor de ogen

van een zwijgend publiek

de grens

die lijkt te wachten

is ook de grens

die je weer los zal laten

de grens is de vraag

waarop je geen antwoord verwacht.  

We leven in twee werelden

en wij weten het

maar als ze ergens

elkaar zouden kunnen raken

dan moet dat hier zijn

hier in de stad

waar het ruwe beton

van de muren van de huizen

altijd onder een dikke verflaag

zichtbaar blijft

de ruwe onderlaag van de stad

moet altijd voelbaar blijven

dit is de stad van regenachtige straten

glanzende straatstenen

en verroeste tramrails

dit is de taal die niemand zal dwingen

die niemand laat buigen

de erkenning ligt besloten

in een terloopse opmerking

in een terloopse vraag

een erkenning

die alleen

in het voorbijgaan

wordt gegeven

de grens

die weerstand biedt 

is ook de grens

die je weer zal omarmen.

.

Wat mensen verbindt

Maar de zwaartekracht zal zich

op een dag toch aan de verbeelding

gewonnen moeten geven

de onzichtbare deken

wordt dan toch een keer weggetrokken

en dan blijkt  

wordt niet meer herhaald

eenmaligheid

dat het begin

is het diepste geheim van het heelal

die nooit

niet de gedachte was

niet de overtuiging

een eenvoudige waarheid

wordt genoemd

misschien wel

om een andere

eenvoudige waarheid

te vermijden

uit eenzaamheid

is veel voorgekomen

het begin was een vraag

een gemis

het bewijs dat bleef

was een lange aarzeling

een afscheid

een herinnering

het bewijs dat bleef was het gemis zelf

met zoveel woorden

zal ook weer veel terugkeren

aan het eind zal blijken

dat niet de verklaring

en naar eenzaamheid

het kenmerk van alle waarheid 

die eenvoud

die eenzaamheid

die harde aarde

ons verder bracht

of het onderzoek

maar de plaats

die we die erkenning

hebben gegeven

maar is dit niet

zonder de goedkeuring van anderen

zonder een vergeving vooraf

die tijd

die ruimte

en die aandacht

die ook kan voortbestaan

door de vraag

of er iemand zal zijn

om het aan te horen

heden en verleden

zijn beide ondeelbare momenten

die alleen even oplichten

wanneer ze worden aangeraakt.

alles dat zich niet laat leiden

dat die op een dag wordt ingelost.

Pas veel later

als we het denken

het wezen van een belofte is niet

hebben opgegeven

en zonder verwachting

achterom zien

niet als verlies of als nederlaag

maar gewoon

in een onbewaakt ogenblik

achterom zien

een gewoonte

die is overgebleven uit de jaren

die zoveel eerder kwamen

een gewoonte

die steeds op eigen kracht

is blijven voortleven

dan is er soms nog

een herinnering

een blik

een stem

een naam

een late herkenning

als de weerstand is verdwenen

als niets meer wordt verwacht

laat

maar niet te laat.

                (Op zoek naar de verloren tijd).          (Philip Roth in herinnering).         (2018).

Nieuwe reacties

06.05 | 12:16

Wat een prachtig gedicht dat tot de verbeelding spreekt! Dank je wel voo...

23.04 | 07:04

Bedankt voor het sturen. Mooi gedicht..