Gezichten op een oude foto

In solitude, for company

     W.H. Auden  Lauds    

like impulses deflected by saints

  they end here, short of history

                        Les Murray

In gezichten

op een oude foto

zie ik altijd een verhaal

een verhaal

dat vertelt over mensen

die zijn opgenomen in een verband

dat om welke reden dan ook

altijd een bepaalde bezieling kent

in stilte vieren zij een samenzijn

waaruit de koorts verdwenen lijkt

in stilte zijn ze voorgoed alleen gelaten

met wie hen omringen

toch denk ik

dat hun blik ons wil ontwijken

toch denk ik dat hun blik

altijd in zichzelf gekeerd blijft

wat nooit meer dan

een ondeelbaar moment in de tijd

zou moeten zijn

eenmalig en voorgoed voorbij

zal voortaan de zware last

van de herinnering moeten dragen

dat is het wezen

van hun samenzijn

in alle eenvoud 

in alle nabijheid

we denken meestal

dat de familie of het gezin

de plaats is

waar iedereen elkaar kent

waar niets verborgen blijft

maar familieleden

zien elkaar niet

zoals ze werkelijk zijn

familieleden

zijn als hemellichamen

die tot hetzelfde zonnestelsel behoren

ze vervolgen hun baan

door de ruimte

op hun eigen wijze

op hun eigen manier

hun weg

is verweven met de baan

van de andere hemellichamen

en als de verhoudingen

eenmaal zijn vastgesteld

dan zal daar later

ook geen verandering meer in komen

in zekere zin

zijn ze onaanraakbaar is geworden

ook wanneer ze een ander tijdperk

zijn binnen gegaan

ook wanneer ze een ander leven

hebben gekregen

zonder de oude zekerheden

iedereen weet alleen

dat het altijd zo geweest

en iedereen denkt

dat het ook altijd zo zal blijven

ze blijven bij elkaar horen

hoe groot de afstand ook is

hoe ver de tijd ook is voortgeschreden

ze kunnen daarom  

ook geen afscheid van elkaar nemen

er was immers geen begin

dan is er ook geen einde.

                   (Gezichten op een oude foto).          (2019).

Gezichten in het water

De mensen

die we hebben gekend

waar zijn ze gebleven

zijn we ze verloren

op de lange weg

die ons tot hier toe heeft gebracht

zijn ze achter gebleven

in een zonovergoten landschap

toen de tijd

even leek stil te staan

en alles nog vredig leek

of is de afstand ongemerkt

groter geworden

zo groot dat

ze kleine gestalten zijn geworden

die met het blote oog

niet meer zijn waar te nemen

leken ze in zichzelf gekeerd

de blik afgewend

de pijn bezwerend

als nomaden

die verder moeten trekken

als het land ze niet meer kan dragen

als trouwe soldaten

die het bevel opvolgen

dat ze eenmaal is gegeven

de plicht

om de hele weg af te leggen

om steeds maar verder te gaan

toch blijven ze

ons nog steeds omringen

en nog steeds kijken ze ons aan

met hun goedkeuring

met hun verwijt

veel van wat we weten

is opgenomen

in een groter bewustzijn

veel van wat we weten

is verborgen in een dieper leven

dat meestal onzichtbaar blijft

en alleen doorgaat

in het donker

onder water

en weer boven komt

als wij het niet verwachten

als we niet zijn voorbereid

zijn het de gezichten

die verschijnen in het water

als het water helder is

als het oppervlak een spiegel lijkt

bijna doorzichtig

want zo licht is het water soms

trouw

zonder te weten

aan wie ze trouw moeten zijn

en moedig

zonder dat ze weten

welke angst

ze zouden moeten overwinnen

gehoorzaam

zonder dat ze weten

wie ze moeten gehoorzamen

gezichten in het water

trouwe soldaten

wie zegt er

dat we afscheid moeten nemen

wie zegt er

dat hier een grens is gesteld

wie zegt er dat er een wet is

die ons voorschrijft

dat vroeg of laat

de scheiding zich wel moet voltrekken

de stemmen

die ons omringen

ze laten zich niet

tot zwijgen brengen

de stemmen

die ons omringen

ze blijven altijd zacht zingen

en de gezichten in het water

ze blijven ons altijd aankijken

mensen zouden niet moeten weggaan

dat is onze diepste gedachte

daarom nemen we nog geen afscheid

wat door afscheid te nemen

zouden we de grens

voorgoed overschrijden

het gesprek gaat altijd verder

de reis is nooit ten einde.

                  (Gezichten in het water).     (2022).

Familiewandeling.

We ontdekken nog steeds

zoveel over onszelf

we leren nog steeds zoveel

over ons leven

over onze eigen jeugd

en over de mensen

die kwamen en gingen

over de mensen

die zijn verdwenen

en op een bepaalde wijze

toch ook weer zijn gebleven

pas wanneer

de omgeving tot rust is gekomen

en er een ruimte om je heen is gekomen

als een soort van leegte

als een soort van stilte

pas dan

verschijnen ze nog een keer

en door de afstand

die is ontstaan

staan ze niet alleen

verder van ons af

maar door de afstand

komen ze ook weer dichterbij

en dan leren we nog veel

van wat onzichtbaar bleef

toen ze nog onder ons waren

dan leren we ook veel over ons zelf

wat toen niet zichtbaar was

wat toen niet kon bestaan

en die tocht gaat nog steeds verder

een onzichtbare hand

dwingt ons om steeds verder te gaan

want iedere stap in het verleden

is ook een stap

op weg naar de toekomst.

          (Familiewandeling).    (N.a.v. gelijknamig boek van Marcel Möring).      (2022).