Bezoek aan de verwoeste stad

 Na de oorlog moet iemand opruimen,

iemand moet het puin aan de kant schuiven,

                                    Wislawa Szymborska.

Er is een stad

die nog half in het verleden leeft

niet van harte in het heden leeft

de blik afgewend

in zichzelf gekeerd

dit is een stad

die iedere stad zou kunnen zijn

waar dan ook

zomaar ergens op de wereld

maar een verwoeste stad

is niet zomaar een stad

ergens op de wereld

een verwoeste stad

is altijd deze stad

altijd deze ene stad

de stad leeft nog wel door

maar wil dat eigenlijk niet 

gelaten 

wordt iedere nieuwe dag begroet

op de achtergrond

wordt het puin geruimd

men is maar alvast

met het werk begonnen

dat vroeg of laat

toch moet gebeuren

een andere reden is er niet

een andere reden is er eigenlijk nooit   

een noodzaak is een noodzaak

overal op de wereld

en een verwoeste stad is een verwijt

dat vroeg of laat iedereen treft

en als het donker wordt

dan staat een andere stad op

dan worden schaduwen

groter dan mensen

dan worden schaduwen

belangrijker dan mensen

mensen houden zich dan schuil

tot de volgende morgen

en dan gaan ze weer verder

met het ruimen van het puin

overal op de wereld gaat dat traag

en met een zekere waardigheid

er zijn zaken die niemand je leert

er zijn zaken die niemand je vertelt

hoe leef je in de schaduw

van een verloren oorlog

hoe leef je in een verwoeste stad

waar niemand je kent

er zijn zaken

die gewoon door moeten gaan

zonder dat je daarover na hoeft te denken

alles moet doorgaan

alles moet gewoon doorgaan

zoals het altijd is gegaan

het meeste dat we kennen

bestaat zonder verklaring

zonder vragen

misschien wordt alleen maar gedacht

dat met vereende krachten

de weg naar de toekomst wordt gebaand

er zijn zaken

die je zomaar aanneemt

zonder enige vorm van bewijs

zonder enige vorm van twijfel

het onverklaarbare vertrouwen

dat het werk gewoon wordt voorgezet

dat het door anderen wordt overgenomen

wanneer wij er niet meer zijn

alsof er een tweede leger is

dat niemand kent

dat niemand ziet

een tweede leger 

dat onzichtbaar in actie komt

wanneer de andere legers zijn vertrokken

in dat ene moment

toen de verwoesting kwam

is er een nieuwe wereldorde ontstaan

in dat ene moment

is er een nieuwe stad gekomen

met een nieuwe elite

mensen die anders onzichtbaar blijven

vormen nu de voorhoede

van een nieuwe orde

die het instortingsgevaar van muren kent

ze leven in de kieren en spleten

van de verwoeste stad

ze leven in wat overgebleven is

van een toekomst

die al lang geen toekomst meer is

ze leven in het decor

van een toneelstuk

in een ondergrondse stad

waar andere wetten gelden

en waar verraad nooit ver weg is

hoeveel toneelstukken

spelen zich wel niet af

met een verwoeste stad op de achtergrond

hoe vaak is niet

de geschiedenis van de mensheid beschreven

met een verloren oorlog op de achtergrond

toneel is geen toneel

voor wie er zelf in woont

toneel is er alleen voor anderen

zij zijn gebleven

in de verwoeste stad

waar zouden ze anders

naar toe moeten gaan

verborgen blijven ze

tot de volgende morgen

dan wordt weer puin geruimd

dan begint het werk weer

dan begint het werk dat is nooit af  

zo groot is de verwoesting

zo hoog ligt het puin

de vorderingen zie je op het oog niet

pas als je na enkele weken

op dezelfde plaats zou terugkeren

dan zou je zien

dat de wegen breder zijn geworden

en dat er nu al meer zonlicht wordt toegelaten

dan deze stad kan verdragen

wie zou de opdracht hebben gegeven

wie zou het voorlopig plan hebben opgesteld

niemand weet het antwoord

niemand vraagt daarna

niemand denkt eraan

en zou het veel uitmaken

als we wisten

wie de opdracht heeft gegeven

als we wisten wie het plan heeft opgesteld

en misschien is er helemaal geen plan opgesteld

misschien zijn de straten van de nieuwe stad

helemaal nog niet uitgetekend

en ze zijn gewoon maar aan het werk gegaan

het is alleen onze behoefte

aan een diepere bedoeling

wij willen alleen maar denken

dat alles een bepaalde betekenis heeft

de werkers weten het niet

ze lijken in de verte op grafdelvers

zo traag zijn hun bewegingen

zo onopvallend hun kleine gestalten

zo verborgen blijft hun werk

voor het grote publiek 

niemand ziet hun vermoeide bewegingen

niemand ziet hun stuurse blikken

een grafdelver praat nooit

slaapt nooit

aan een grafdelver worden

geen vragen gesteld

niemand vraagt een grafdelver

naar de reden van zijn bestaan

alsof ze altijd

op dit moment hebben gewacht

en ze altijd al wisten

dat er een dag zou komen

dat ze dan

te voorschijn moesten komen

om het werk verrichten

dat niemand op zich wil nemen

er zijn steden

waarvan we het bestaan pas opmerken

wanneer ze zijn verwoest

er zijn mensen

die pas tot leven komen

wanneer niemand meer kijkt

wanneer de legers zijn verdwenen.

                    (Bezoek aan de verwoeste stad 1).            (2020).     

Bezoek aan de verwoeste stad 2

Een man is tot het laatst gebleven

hij zei dat er buiten dit afgelegen bestaan

geen leven is

waar hij naartoe zou kunnen gaan

hij zei dat er straks niets meer over zou zijn

om naar terug te keren

hij zei het zonder verwijt

zonder spijt

hij zei het

als een eenvoudige vaststelling

als een korte opsomming

van een leven dat samen viel

met dit afgelegen bestaan

hij is gebleven

zoals er ook altijd mensen zijn

die de oproep niet willen horen

om de huizen te verlaten

om de stad te verlaten

wanneer de vulkaan op uitbarsten staat

maar wie achterblijft

in een verwoeste stad

die weet ook

dat er een tijd zal komen 

dat hij weer in de stad zal verdwijnen

verwoeste steden dat zijn steden

waar mensen in verdwijnen

zonder ooit weg te gaan

zonder ooit afscheid te nemen

zomaar zonder laatste groet.

                   (Bezoek aan de verwoeste stad 2).           (2020).

Bezoek aan de verwoeste stad 3

Iedere verwoesting

is een vorm van zelfhaat

de ontkenning van het verleden

zal zich vroeg of laat

tegen ons keren

ook al wordt dat

op dat moment nog niet zo gevoeld

de afstand

tot het eigen leven

is dan te groot geworden

om later nog te kunnen overbruggen. 

                    (Bezoek aan de verwoeste stad 3)    (2020).

Bezoek aan de verwoeste stad 4.

Er zijn mensen

waarvan je het bestaan niet kent

totdat ze ineens tevoorschijn komen

wanneer het noodlot heeft toegeslagen

 (Bezoek aan de verwoeste stad 4).       (2020).

Bezoek aan de verwoeste stad 5

De zoektocht

naar wat nog is overgebleven

is al begonnen

   (Bezoek aan de verwoeste stad 5).        (2020).