Afrikaanse luchten

                          Under African Skies

                                          Paul Simon

Als ik omhoog kijk

dan zie ik Afrikaanse luchten

boven polderland

maar ook zie ik  

de eenzaamheid van hemellichamen

die noodgedwongen hun baan vervolgen

zonder elkaar aan te raken

ik zie priemgetallen

die aan de grens gekomen

niet verder ontleed kunnen worden

en dan maar de werkelijkheid ontvluchten

want wie op het hoogste punt

van het reuzenrad is aangekomen

en naar beneden kijkt

die ziet een planeet

die zich van je heeft afgekeerd

en niet meer wil herkennen

wie daar eens heeft geleefd

die aan zichzelf genoeg heeft

en geen hogere gedachten toelaat

maar alleen aan de oppervlakte leeft    

en daar ook wil blijven

maar binnen enkele minuten

zal je weer terugkeren op aarde

dan lijkt het al gauw

alsof er niets is gebeurd

alsof je niets hebt gedacht

en je alleen maar merkt

dat alles hetzelfde is gebleven

alleen een korte ruimtereis is ten einde.   

Een echte ruimtereis is het vertrouwen

dat het allemaal wel goed zal komen

het kinderlijk vertrouwen

van de zeezeiler

die als het land uit zicht is

en niemand hem meer kan horen

pas echt tot leven komt

misschien is het heelal

wel niet zo ver weg

als we soms lijken te denken

misschien is het heelal wel zo groot

dat het niet echt nodig is

om dichterbij te komen

we hoeven daarvoor geen stap te doen

wie grenzeloos is

die heeft een ander begrip

van tijd en ruimte gekregen

want hoe ver je ook gaat

er zullen altijd nieuwe geheimen ontstaan

en hoe ver je ook gaat

en er zullen altijd nieuwe sterrenstelsels

worden ontdekt

dat zijn nu eenmaal de stille getuigen

van het uitdijend heelal

de grens schuift op

steeds verder weg van ons verstand

steeds verder weg van ons denken.

Misschien zijn het juist de mensen

die ons het meest nabij zijn

die steeds meer onbereikbaar worden

want de tijd

die alles lichter zou moeten maken

en die alles met een glanzende laag

zou moeten bedekken

die lost ook oude zekerheden op

onze toewijding

wordt dan ineens een bron van twijfel

zoals hemellichamen

onverstoorbaar hun weg vervolgen

en elementaire deeltjes

uit een innerlijke noodzaak

hun werk blijven doen

zo is ook onze toewijding

aan wat dichtbij is

aandoenlijk te noemen

loyaal blijven we tot het eind

want hoe ver we ook verdwalen

we blijven altijd

met een onzichtbare navelstreng

aan de aarde gebonden

iedere werkelijke herkenning

gaat een lange weg 

steeds verder weg

wie grenzeloos is 

die is ook onuitsprekelijk dichtbij.

De magie van iedere dag

de betovering van ieder moment

de sprong in het duister

een stap in een zwijgend heelal

trapezewerkers zonder vangnet

ruimtevaarders

tegen wil en dank

dat zijn we

iedere dag weer opnieuw

de diepste laag

van ons menselijk bewustzijn

kennen we niet eens

het grootste wonder

van het heelal

wordt eigenlijk nooit zo genoemd

dat wordt alleen maar

in het diepste geheim onthuld

dat is de moed om je

over te geven aan de nacht

en daarna de volgende morgen

weer op te staan

dat is de moed

om je over te geven aan de toekomst

een stap naar de volgende dag

in een sprakeloze nacht

het heelal

dat is toekomst en verleden tegelijk.

Er bestaat geen vast punt

om de wereld te overzien

alles is een spel

van afstand en nabijheid

de uiterste grens

van het menselijk verstand

is al lang uit zicht

die zullen we nooit meer achterhalen

de verbinding die we zoeken

is een lange tocht

in een lege ruimte

met het zicht op een wereldbol

die steeds kleiner wordt

steeds verder weg

het licht van de wereld

ziet alleen de ruimtevaarder

die weet dat hij zal terugkeren op aarde

de toekomst van de planeet

is een lange ruimtereis

om alleen maar te kunnen zien

wat eigenlijk dichtbij is

de enige zekerheid is

het onbegrensd vertrouwen

dat alles zo zal blijven doorgaan

zoals het altijd is gegaan.

De weg naar binnen lijkt op de weg

naar de hemellichamen toe

de getallen worden steeds groter

om te meten

wat in kleinheid wordt verzwegen

zonder dat we het wisten

hebben we al die tijd

een schat bewaard

er is een grens gesteld

aan een steeds grotere

onzichtbaarheid

anders dan de zekerheid 

dat de wereldbol steeds kleiner zal worden

als een stip aan de horizon

die op het punt staat

om te verdwijnen

is hier een nieuwe werkelijkheid

aan de orde

waaraan je gewoon  

de vragen kunt stellen

die je soms hier benauwen

dit is de reis

naar het geheime leven

van de structuren

dit is de reis

naar de bouwstenen

die de hele wereld moeten dragen

De reis naar het middelpunt

van de aarde

lichtjaren diep in het hart van

van een wonderbare wereld

het lijken de eerste beelden

uit het binnenste

van een gezonken schip

zeewier en andere begroeiing

van bijna een eeuw geleden

tussen verroeste machines

moderne kunst na sluitingstijd

onzegbaar kleine deeltjes

die bewegen als bevroren slingers

in een ontstellende stilte

moeiteloos

overschrijden ze de grens

van kunst naar bouwstenen

het zijn vormen uit een oertijd

voordat er werd gemeten

voordat de taal

die daarvoor nu bestaat

al was uitgevonden

naar ik aanneem

zijn ze uit liefde zo gemaakt

en zo vorm gegeven

dat kinderen erop kunnen spelen

zonder zich te bezeren.

De vraag

hoe ver het heelal van ons is verwijderd

is misschien wel even moeilijk te beantwoorden

als de vraag hoe ver de mensen

die je dagelijks omringen

van je zijn verwijderd

ook als er geen enkele menselijke gestalte

meer in het heelal is te bekennen

dan zullen we die eenzaamheid

uiteindelijk herkennen

een vage afschaduwing

van een nog veel groter bewustzijn

dat is wat er dan overblijft

maar jij bent de enige die nog antwoord kan geven

verder is er niemand meer

verder is er alleen een zwijgend heelal

op een dag zal het gebeuren

dan zullen priemgetallen

de ruimte in worden gezonden

dan zijn ze op weg naar een andere beschaving

die lichtjaren ver van ons verwijderd moet zijn

ondeelbare getallen op weg

zonder dat het bestaan van die andere wereld

bewezen kan worden

maar een denkbeeldige beschaving

kan toch ons hele denken beheersen

Het gezonken werelddeel

is nooit meer uit onze gedachten geweest

het verloren paradijs

heeft altijd onze toekomst bepaald

en als de geschiedenis ten einde is gekomen

de vragen zijn beantwoord

het einde is bereikt

wie durft dan nog hardop te zeggen

dat we altijd beginners blijven

dat er nog niets ten einde is gekomen

er is nog zoveel te doen

ik zie nog steeds Afrikaanse luchten

boven polderland

zomertijd

aan beide zijden van de evenaar

het jongensboek valt nog steeds open

op dezelfde plaats

de gloed van marmer

waaraan vermoeide botten zich mogen warmen

de aarde geeft terug

wat zij op het middaguur ontving

er is nog niets verloren

dit is alleen de dag

die ons weer klein maakt

dit is alleen de dag

die ons weer vrij doet ademen

Broeder Aarde

we hebben onze taak vervuld.

                         (Afrikaanse luchten).          (2019).