Dichter bij de grens

              om eenmaal ergens 

              nieuw land te zijn,

              buiten de kaart

                                   Gerrit Achterberg.

Misschien wilden we wel te veel

en misschien wilden we wel te veel weten

en te veel begrijpen

misschien waren onze bedoelingen wel goed

en is het allemaal wel goed te verklaren

maar dat wist je toen nog niet

dat kon je toen nog niet zien

pas achteraf zie je al die grote lijnen

pas achteraf zie je heel die verborgen wereld

die toen nog niet bestond

die toen nog ontdekt moest worden

maar dat wist ik toen nog niet

dat kon je toen nog niet zien

ontkenning

laat op een andere manier zien

wat juist wordt vermeden

ontkenning is

de schaduw die met je meereist over aarde

de leegte die overblijft aan het eind

als alles voorbij is

als de storm weer is gaan liggen

het is de opsomming

van wat al veel eerder werd beslist

van wat voorbij ging

zonder dat het werd aangeraakt

ook wat niet bestaat

heeft onbewust

een vorm gekregen

een plaats voor wie het maar wil zien

wat blijft   

wordt onzichtbaar

voor het nageslacht bewaard

al was het maar de lege ruimte

die aan het eind overblijft

al was het maar de naam

die niet meer wordt genoemd.

Later herken je wat de grens heeft aangeraakt

later zie je wat de eigen taal heeft bewaard

en een stem heeft gekregen

in die ijskoude nacht

in die vlucht die nooit meer eindigt

een lange omweg was nodig

voor een korte reis dwars door de tijd

voor een enkel woord

een vluchtige blik

daarom ben ik

naar de horizon geslopen

daarom ben ik ongemerkt op weg gegaan

in het donker

want dichter bij de grens

is niets meer vanzelfsprekend

daar kunnen zintuigen niet meer

op hun gewone routine vertrouwen

dichter bij de grens

is alles van

een zo ontstellende eenvoud

dat woorden verstommen

dichter bij de grens

bestaan alleen nog maar vragen

en naakte feiten

daar ontbreken de mensen

en is het stil

dichter bij de grens

zweven vlinders traag

boven geurige bloemen

en dan lijkt het

alsof ze de lucht

in het zonlicht laten trillen

omdat daar een ander land wacht

dichter bij de grens

gaan in de nacht

de dieren naar de open plek

in het bos en wachten daar

tot het weer licht wordt.

Voorbij een bepaalde grens

heerst een hemelse stilte

en een aardse hardheid 

voorbij een bepaalde grens

gelden andere wetten

en andere gewoonten

zoals op zee 

ook een ander regiem heerst

de droom van de vroege jaren

is al lang verstomd  

en die afstand

zal alleen maar groter worden

beginners zijn we

en beginners zullen we blijven

die waarheid zullen we

onder ogen moeten zien

maar het lijkt wel

dat als het er werkelijk op aankomt

dat we de feiten niet meer vertrouwen

dat we de wereld al hebben ingedeeld

en dat een onzichtbare hand ons dwingt

om daar geen verandering in aan te brengen

dat alles is al bepaald

en alles heeft al een vaste plaats gekregen

de rust in de cirkel om je heen

mag niet verstoord worden

het rimpelloze water

is een spiegel voor de wolkenlucht

die nu voor een tweede keer

voorbij trekt

en deze keer op aarde

de ernst mag niet

aan zijn eigen zwaarte ten onder gaan

de kabel die redding moet brengen

mag niet breken

onder zijn eigen gewicht

die reddende hand

mag niet verloren gaan.

Alles wat ons dierbaar is

heeft een afstand

die een kostbare zaak

nu eenmaal van nature heeft

het is een soort van kennis

waarvan je zelf niet weet

dat je die bezit

we hebben een heimelijke medestander

die ons een trouw bewijst

zonder dat woord te kennen

zonder dat hij daarmee

een bepaalde bedoeling heeft

maar gewoon trouw zonder trouw te zijn

we hebben onze hoop gevestigd

op een wereld

die we eigenlijk niet kennen

de ware grootte

wordt ons nooit helemaal  duidelijk

beginners zijn we

altijd weer beginners

en nu

moeten we dwalen

door donkere straten

om te zoeken

wat we zijn kwijtgeraakt

alsof we geliefden zijn kwijtgeraakt

in een donkere stad

die daar nu moeten dwalen

door donkere straten

zonder dat iemand ze kent

zonder dat iemand ze hoort

zonder dat iemand ze vindt

maar de herinnering aan mensen

wordt toch niet aangetast

het verhaal dat zij verzwegen

herkennen we nog moeiteloos

ieder dag.

Hoeveel mensen je ook omringen

hoe druk het ook is in de straten 

een onbekende kracht heeft bepaald

dat je deze weg alleen gaat

in een soort van stilte

in een soort van zwijgen

zoals geliefden zwijgen

zoals goden zwijgen

een zegen of vloek

een lang vergeten naam

bij iedere stap

die we zetten

is dat dilemma aanwezig

zwaar als verloren jaren

en toch ook weer licht

als de morgenregen

maar de laatste gedachten

laten zich niet dwingen

de diepste verklaring

wordt buiten onze wil meegedeeld

laat zich niet onderwerpen

aan ons denken

aan onze meningen

het is de weerstand van het lichaam

die ons behoedt

voor de schoonheid van de abstractie

voor de verleiding

van het volmaakte evenwicht

en toch blijft de tred

zacht en licht

onverklaarbaar later

de grond die alles omvat

is altijd in beweging

en heeft geen verleden

en geen heden

geen begin

en ook geen einde.

Misschien is wat je ziet

als je achterom kijkt

wel hetzelfde

als wat je in de verte ziet

misschien is het land dat je achter laat

ook wel hetzelfde land

dat nog zal komen

dat in de verte wacht

daar gaat een lange eenzame weg

over in een volmaakte eenheid

dezelfde eenheid

waar je ook vandaan komt

zonder dat je nu kan zeggen

waar die uit bestaat 

maar een beroep op het verstand

zal ons niet verder brengen

feiten verdwijnen toch aan het eind

lossen daar op een groter verband

dit is het land dat zich niet anders laat kennen

dan als het land dat alleen in gedachten

dichterbij zal komen

de waarheid zoek je niet    

de waarheid komt naar je toe

onverwacht en soms verborgen

hij was onder ons

hij sprak met ons

maar wij kenden hem niet

we zagen hem niet

maar soms kan een enkel inzicht

ons leven veranderen

soms zijn we niet overgeleverd

aan een herhaling van zinnen

is dit dan de plaats

waar alle lijnen samenkomen

en is poëzie dan een vorm van spreken

dat weigert om te verdwijnen

in de opsomming van zinloze feiten

en is dit dan het einde.

                        (Dichter bij de grens).        (2018).